Phẫu thuật bằng laser đang trở thành lựa chọn hàng đầu trong việc điều trị các bệnh lý Nhãn khoa, đặc biệt là mổ cườm đá bằng laser – tên gọi dân gian của đục thủy tinh thể. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng cần hoặc nên mổ cườm đá bằng laser. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản chất của bệnh cườm đá và những lưu ý quan trọng về phương pháp điều trị.
Cườm đá là gì và khi nào cần phẫu thuật?
Trong dân gian, “cườm đá” được dùng để chỉ tình trạng đục thủy tinh thể – một bệnh lý xảy ra khi thủy tinh thể trong suốt của mắt dần bị mờ đục, gây suy giảm thị lực. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đục thủy tinh thể chiếm tới 51% số ca mù lòa trên thế giới – tương đương khoảng 20 triệu người.
Ở Việt Nam, theo một khảo sát của Bệnh viện Mắt Trung ương, tỷ lệ người trên 60 tuổi mắc đục thủy tinh thể lên đến hơn 70%. Bệnh tiến triển âm thầm và thường bị bỏ qua cho đến khi thị lực giảm sút rõ rệt.
Dấu hiệu nhận biết bệnh tiến triển
Quá trình tiến triển của cườm đá diễn ra âm thầm trong thời gian dài. Người bệnh ban đầu thường nhận thấy mắt mờ nhẹ, nhìn như có lớp sương mù hoặc như có lớp kính mờ che phía trước. Một số trường hợp cảm thấy lóa mắt khi ra nắng hoặc khi nhìn đèn xe vào ban đêm. Việc đọc sách, xem tivi hay lái xe trở nên khó khăn hơn, kể cả khi đã mang kính. Dần dần ngày qua ngày, thị lực càng sa sút, thậm chí thay kính nhiều lần mà vẫn không cải thiện, kèm theo đó là xuất hiện cảm giác mỏi mắt, đau đầu.
Tiêu chí quyết định mổ
Chỉ định phẫu thuật mổ cườm đá bằng laser thường được đặt ra khi người bệnh không còn đáp ứng tốt với kính thuốc và tình trạng suy giảm thị lực bắt đầu ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Nếu người bệnh không thể tự chăm sóc bản thân, không đi lại an toàn hoặc gặp khó khăn trong công việc vì mắt mờ, Bác sĩ sẽ cân nhắc can thiệp bằng phẫu thuật.
Mổ cườm đá bằng laser là gì? Có gì khác với phẫu thuật thông thường?
Mổ cườm đá bằng laser là phương pháp phẫu thuật hiện đại sử dụng tia laser femtosecond để hỗ trợ các bước trong quy trình điều trị đục thủy tinh thể. Với sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị và công nghệ hình ảnh 3D độ phân giải cao (đảm bảo sai số cực thấp – chỉ khoảng ±5 micron), laser được dùng cho các thao tác quan trọng như: tạo vết rạch chính xác trên giác mạc, mở bao trước thủy tinh thể với hình dạng và kích thước chuẩn xác, làm mềm nhân thủy tinh thể trước khi hút ra.
So với kỹ thuật Phaco truyền thống – phương pháp đang được áp dụng phổ biến hiện nay, mổ cườm đá bằng laser mang lại nhiều ưu điểm nổi bật. Thứ nhất là độ chính xác và ổn định cao giữa các ca phẫu thuật nhờ vào sự hỗ trợ của công nghệ. Thứ hai là việc giảm tổn thương mô mắt, nhất là vùng giác mạc và nội mô, nhờ vào khả năng cắt gọn, mịn và kiểm soát độ sâu tối ưu của laser. Điều này góp phần rút ngắn thời gian phục hồi và hạn chế biến chứng sau mổ.
Một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Nhãn khoa Hoa Kỳ (American Journal of Ophthalmology) ghi nhận rằng tỷ lệ biến chứng nội nhãn ở bệnh nhân mổ laser thấp hơn khoảng 35% so với bệnh nhân được mổ bằng Phaco thông thường. Bên cạnh đó, thời gian hồi phục sau mổ ở nhóm laser cũng được rút ngắn rõ rệt, chỉ còn khoảng 3–5 ngày so với 7–10 ngày như trước đây. Tuy nhiên, do chi phí đầu tư và vận hành thiết bị laser cao, việc áp dụng đại trà vẫn chưa thực sự khả thi. Vậy nên, Bác sĩ cần cân nhắc kỹ từng trường hợp để đưa ra chỉ định phù hợp.
Bác sĩ cần chuẩn bị gì khi tư vấn bệnh nhân?
Khi tư vấn điều trị bệnh cườm đá, Bác sĩ không chỉ đóng vai trò chẩn đoán mà còn là người định hướng bệnh nhân tiếp cận công nghệ điều trị phù hợp. Dù là phương pháp mổ nào thì việc giải thích rõ ràng, trung thực luôn là ưu tiên hàng đầu, tất cả vì quyền lợi của bệnh nhân.
Giải thích lợi ích và giới hạn của mổ laser
Bệnh nhân cần được cung cấp đầy đủ thông tin về ưu điểm của phẫu thuật laser. Đồng thời, Bác sĩ cũng nên nói rõ đây không phải là phương pháp “tối ưu cho mọi bệnh nhân”, mà chỉ phù hợp với một số đối tượng cụ thể.
Ai nên ưu tiên chọn mổ laser?
Không phải trường hợp nào cũng cần áp dụng công nghệ mổ cườm đá bằng laser – vốn có chi phí cao hơn nhiều so với phẫu thuật thông thường. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với những ca phức tạp như: đục thủy tinh thể nhân cứng, khó tán bằng siêu âm; bệnh nhân có bệnh lý nền ở giác mạc, cần hạn chế tối đa tổn thương nội mô; hoặc những người đặt ra yêu cầu cao về thị lực sau mổ – chẳng hạn như phi công, Bác sĩ, nhiếp ảnh gia hay những người thường xuyên làm việc trong môi trường đòi hỏi độ chính xác cao.
Việc chỉ định đúng đối tượng sẽ giúp tối ưu hiệu quả điều trị và tránh lãng phí không cần thiết.
Tư vấn cơ sở Y tế có thiết bị phù hợp
Là Bác sĩ tuyến đầu, khi giới thiệu cho bệnh nhân về nơi thực hiện mổ cườm bằng laser, Bác sĩ cần lưu ý chọn những cơ sở có trang bị đầy đủ hệ thống laser hiện đại và đội ngũ phẫu thuật viên được đào tạo chuyên sâu. Bên cạnh yếu tố công nghệ, cần đảm bảo rằng bệnh nhân được tư vấn minh bạch về quy trình, chi phí và hiệu quả điều trị. Việc giới thiệu đúng cơ sở uy tín sẽ giúp bệnh nhân an tâm, đồng thời nâng cao hiệu quả điều trị và hạn chế rủi ro không đáng có.
Theo dõi và phối hợp hậu phẫu khi chuyển viện
Trường hợp bệnh nhân được chuyển đến cơ sở chuyên khoa để mổ cườm đá bằng laser, Bác sĩ cần ghi rõ thông tin lâm sàng trước phẫu thuật và hướng dẫn cụ thể về theo dõi sau mổ. Đồng thời, nên phối hợp với nơi đã thực hiện phẫu thuật để theo dõi tiến trình hồi phục, xử lý kịp thời nếu có biến chứng và đảm bảo quá trình chăm sóc hậu phẫu diễn ra liên tục, hiệu quả.
Tóm lại, mổ cườm đá bằng laser là giải pháp hiện đại, mang đến nhiều lợi ích trong điều trị đục thủy tinh thể. Tuy nhiên, không nên xem đây là lựa chọn bắt buộc cho tất cả mọi người. Bác sĩ cần cá nhân hóa chỉ định, cân nhắc kỹ giữa chi phí, tình trạng bệnh và nhu cầu của người bệnh để đưa ra hướng điều trị phù hợp nhất.